Woordenboek

Kruisverenigingen zijn medische hulpdiensten gericht op het verzorgen van zieken en gewonden en de preventie van ziektes. In Gent zijn zowel het Vlaams Kruis als het Rode Kruis actief in verschillende afdelingen. Je kunt bij kruisverenigingen hulpacties aanvragen bij evenementen, ze organiseren hulpposten in noodsituaties en bij manifestaties, cursussen eerste hulp (EHBO), acties om bloed te geven, ze hebben een ambulance-dienst of regelen niet-dringend ziekenvervoer en staan in voor de opvang van daklozen en verzoekers om internationale bescherming. Hun vrijwilligers zijn actief in allerlei sociale activiteiten zoals bijvoorbeeld aangepaste vakanties organiseren of ondersteuning van kinderen in de schoolsituatie, ....

Tip: Op de website Gezondheid en wetenschap vind je wetenschappelijk onderbouwde Eerste hulp tips.

Infofiche: Medisch vervoer, Aangepaste vakantie

Wanneer je geen of onvoldoende inkomen hebt én je bent niet zelf in staat om iets aan je toestand te veranderen (je kan bv. door bepaalde omstandigheden niet werken) dan kan je recht hebben op een leefloon. Ook als je inkomen lager is dan het leefloon, kan je vragen aan het OCMW Gent om het verschil bij te passen zodat je inkomen even hoog is als het leefloon. Ga langs bij het Welzijnsbureau van het OCMW welzijnsbureau in je buurt. Als je in aanmerking komt, zal de onthaalmedewerker je OCMW-dossier openen. Heb je al een dossier bij OCMW Gent? Vraag aan je maatschappelijk assistent om je te helpen. 

Let op: Studenten (behalve met minderjarige kinderen), geschorste werklozen, mensen met eigendom en/of spaargeld kunnen geen aanvullende financiële hulp bekomen. Lees meer info over de voorwaarden en de procedure leefloon.

Tip: Heb je geen recht op een leefloon, maar bevind je je in een vergelijkbare noodsituatie? Dan kom je misschien in aanmerking voor een equivalent leefloon. 

Infofiche: Welzijnsbureaus OCMW, Financiële hulp- en dienstverlening, Sociale voordelen financieel

Is het tijd voor de volgende stap in je  carrière als werknemer of als zelfstandige? Wat wil ik écht gaan doen en wat zijn je mogelijkheden? Dit zijn vragen die iedereen zichzelf wel eens stelt. Professionele loopbaanbegeleiders helpen je om een antwoord te krijgen op al deze vragen en denken actief mee hoe je jouw talenten het beste ingezte kunnen worden. 

Infofiche: Loopbaanbegeleiding

Lotgenoten zijn andere mensen die hetzelfde meemaken of meegemaakt hebben. Lotgenotencontact vind je bij uitstek binnen zelfhulpgroepen. Ze geven en ze ontvangen hulp van elkaar, zelfs zonder daarom een wederdienst te verwachten. Mensen met dezelfde problemen ontmoeten er elkaar en gezamenlijk wordt er naar een oplossing gezocht. Lotgenoten wisselen in een zelfhulpgroep regelmatig van rol: vandaag help ik jou, maar morgen heb ik misschien jouw hulp nodig. Deze wederkerigheid draagt bij tot meer zelfvertrouwen, zelfrespect en zelfrealisatie. Belangeloos en spontaan helpen en geholpen worden, maakt lotgenotencontact uniek en onvervangbaar. Meer weten? Lees het artikel"Wederkerigheid. Een sleutelbegrip in zelfhulpgroepen en patiëntenverenigingen." (Annemie Vandermeulen, Trefpunt Zelfhulp)

Infofiche: Zelfzorg

Het M-decreet geeft aan hoe Vlaamse scholen moeten omgaan met leerlingen die door een beperking de lessen in een gewone school niet zomaar kunnen volgen. Inclusief onderwijs is sinds het M-decreet de eerste optie. Het doel is meer leerlingen in het gewoon onderwijs school te laten lopen en dus minder leerlingen naar scholen voor buitengewoon onderwijs te verwijzen. Een leerling met specifieke onderwijsbehoeften heeft dus het recht om in te schrijven in een gewone school. Een school bouwt een zorgcontinuüm uit en gaat samen met de leraar of leraren, de ouders en het CLB na welke redelijke aanpassingen of maatregelen een leerling met specifieke onderwijsbehoeften nodig heeft om de lessen te kunnen volgen.

Let op: Er bestaat geen lijst van wat ‘redelijk’ is en wat niet. Die afweging maakt je school voor elke leerling apart. 

Infofiche: Hulpmiddelen en aanpassingen op school, Onderwijs op maat

Een gemandateerde voorziening zal onderzoeken of de hulp maatschappelijk noodzakelijk is al dan niet. Dat gaat niet over de vraag óf de hulp echt nodig is, maar of de hulp noodzakelijk is om de kansen van de jongeren te waarborgen. Met andere woorden, oordeelt de aanmelder (dat kan een kennis, buur, familielid of hulpverleners zijn) dat de veiligheid van de jongere in het gedrang komt en dat de overheid moet ingrijpen. 

Infofiche: Gemandateerde voorzieningen

Mantelzorg is de zorg voor:

• chronisch zieken
• mensen met een beperking
• hulpbehoevenden

door:

• familieleden
• vrienden
• kennissen
• buren

Kenmerkend is de bestaande persoonlijke band tussen de mantelzorger en zijn of haar naaste. Daarnaast gaat het om langdurige zorg die onbetaald is.

Mantelzorgers kunnen zich  zwaar- en overbelast voelen. De meeste mantelzorgers vinden het vanzelfsprekend om voor hun naaste te zorgen, maar lopen soms tegen tal van problemen aan. Zo is het bijvoorbeeld moeilijk om de zorg te combineren met een betaalde job of schoolwerk, vrije tijd en sociale activiteiten, is het moeilijk om de zorg tijdelijk over te dragen en maken veel mantelzorgers extra kosten. Daarom zijn er in Vlaanderen een aantal verenigingen die instaan voor de ondersteuning van de mantelzorgers.

Infofiche: ondersteuning voor mantelzorgers, sociale voordelen - voor een zieke zorgen

Een mantelzorgwoning is een woning voor een zorgverlener op het terrein van het huis van iemand die zorg nodig heeft, of omgekeerd. Een mobiele mantelzorgwoning is een tijdelijke, losstaande en mobiele wooneenheid, die makkelijk in een tuin geïnstalleerd kan worden. Zorgbehoevenden kunnen zo vlakbij hun mantelzorger wonen, of omgekeerd. De woning is toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Neem een kijkje in een voorbeeld van een mobiele mantelzorgwoning bij woonzorgcentrum De Liberteyt.

Infofiche: Woonvormen voor ouderen, Info en advies over wonen voor ouderen, Ondersteuning voor mantelzorgers

De maximumfactuur (MAF) is een financiële beschermingsmaatregel die de jaarlijkse medische kosten voor gezinnen tot een grensbedrag beperkt. Zodra je uitgaven voor geneeskundige zorg in de loop van het jaar dit plafondbedrag bereiken, krijgt je gezin voor de daaropvolgende zorgen het remgeld volledig terugbetaald. Het bedrag hangt af van je gezinsinkomen. Er bestaan verschillende soorten MAF met elk hun eigen berekeningswijze. Hoe werkt het? Je ziekenfonds houdt je medische kosten bij. Als die kosten het maximumbedrag van dat jaar overschrijden, dan betaalt je ziekenfonds ze automatisch maandelijks terug. Je hoeft zelf niets aan te vragen.

Tip: Voor een correcte berekening, breng zeker op tijd (2 jaar geldig) je ziektebriefjes binnen bij je ziekenfonds! 

Infofiche: Verhoogde tegemoetkoming, Sociale voordelen gezondheid

Verblijf je zonder papieren in Gent en heb je dringende medische hulp nodig? Ga dan langs bij de Themawerking Gezondheidszorg van het OCMW voor een medische kaart. Het OCMW zal onderzoeken of je in aanmerking komt. Een medische kaart kan door elke persoon die zonder verblijfsdocumenten in België verblijft aangevraagd worden, maar je moet aan een aantal voorwaarden voldoen (onvoldoende financiële middelen hebben, ...). 

Met de medische kaart kan je  bij de apotheek en zorgverstrekkers (huisarts, tandarts, logopedist, opticien, vroedvrouw...) terecht voor dringende medische zorgen. Elke keer als je naar de apotheek of een arts gaat, moet je de medische kaart tonen. Je krijgt zelf geen financiële hulp, maar het OCMW betaalt voor jou de kosten rechtstreeks aan de zorgverstrekker.

Let op: De medische kaart is 3 maanden geldig. Heb je daarna nog dringende medische hulp nodig en verblijf je nog altijd in Gent? Ga opnieuw naar het OCMW. Het recht op medische zorg is een basisrecht én geldt voor iedereen.

De minnelijke schikking of verzoening en de bemiddeling zijn twee manieren om een geschil op te lossen zonder toevlucht te moeten zoeken tot juridische procedures. Anders dan bij bemiddeling is er bij minnelijke schikking wél een tussenkomst door een rechter.Voordat je een klassieke juridische procedure begint, kun je gratis en zonder formaliteiten beroep doen op een rechtbank om tot een minnelijke schikking te komen. Dit gebeurt het meest bij de vrederechter. Daar kan je terecht voor volgende problemen:

• problemen rond huur
• consumentenkredieten
• huwelijksproblemen en alimentatie of onderhoudsgeld
• kleine financiële geschillen 

Een verzoening kan je aanvragen met een brief aan de vrederechter. In die brief moeten je identiteitsgegevens staan, wat het probleem is en met wie je het probleem hebt, en dat je graag een poging tot verzoening wil doen. Je kan ook gewoon naar het vredegerecht gaan en daar op de griffie vragen om een verzoening.

Tip: Met een verzoening bespaar je op de kosten en lasten van een soms duur en aanslepend proces waarvan je de uitslag niet kunt voorspellen. Daarom is het nuttig om vooraf goed na te denken welke toegevingen je uiteindelijk wil doen.

Infofiche: Justitieel gelinkte diensten, Rechtbanken, Bemiddeling bij dreigende uithuiszetting, Bemiddeling in familiezaken, Burenbemiddeling

Mobiliteitshulpmiddelen zijn alle hulpmiddelen voor personen met een beperkte mobiliteit die de ziekenfondsen geheel of gedeeltelijk terugbetalen. Rolstoelen zijn de meest gekende maar er zijn bv. ook loophulpmiddelen of antidecubituszitkussens, onderstellen voor zitschelpen, enzovoort. Op deze pagina van het De Vlaamse Sociale Bescherming vind je de lijst van de terugbetaalbare mobiliteitshulpmiddelen.

Tip: Sinds 2019 gebeurt de aanvraag van mobiliteitshulpmiddelen via de Vlaamse sociale bescherming!

Infofiche: Mobiliteit mensen met een beperking, Tegemoetkomingen thuiszorg (zorgkas)

De moederschaprust bedraagt voor werknemers/werklozen in totaal vijftien weken, opgesplitst in twee periodes: prenatale rust (voorbevallingsrust) en postnatale rust (nabevallingsrust). Je bepaalt zelf wanneer de moederschapsrust begint, maar vóór de vermoedelijke bevallingsdatum kun je maximaal zes weken opnemen en moet je verplicht 1 week opnemen. De postnatale rust begint altijd vanaf de bevallingsdatum en moet negen weken tellen. Ze kan eventueel worden verlengd met het overdraagbare gedeelte van de prenatale rust. Moederschapsrust vraag je aan bij je ziekenfonds met een attest van je dokter of gyneacoloog. In sommige situaties is een specifieke regeling van toepassing, bijvoorbeeld bij de geboorte van een meerling of bij hospitalisatie van je baby. Ga langs bij je ziekenfonds voor meer informatie. 

Let op: De regeling varieert naargelang je statuut. Zelfstandigen hebben recht op 12 weken moederschapsrust.

Infofiche: Ziekenfondsen, Verlofregelingen, Zwangerschap

In België kan een minderjarige zich (strikt volgens de wet) niet schuldig maken aan een misdrijf. Wanneer een minderjarige een feit of handeling pleegt die, met het klassieke strafrecht als referentiepunt als misdrijf wordt beschouwd, spreekt men van een  'als misdrijf omschreven feit' (MOF).

De minderjarige komt dan niet voor de strafrechter maar verschijnt voor de jeugdrechtbank die geen straf, maar een  'maatregel' oplegt.

Verloop:

De jeugdrechter geeft de sociale dienst voor gerechtelijke jeugdhulp (SDJ) de opdracht om een maatschappelijk onderzoek te voeren. Na grondig onderzoek kan de SDJ de jeugdrechter adviseren over het meest wenselijk traject binnen de jeugdhulp. Nadat de jeugdrechter de maatregel heeft uitgesproken, zorg de SDJ er voor dat de maatregel effectief wordt uitgevoerd. 

Infofiche: Gerechtelijke jeugdhulp, Rechtbanken, Alternatieve maatregelen, Gemeenschapsinstelling, Reactie op een jeugddelict

Multidisciplinaire teams (MDT's) zijn diensten die personen met een (vermoeden van) handicap bijstaan bij de aanvraag voor ondersteuning bij het VAPH. In elke provincie zijn er ongeveer 50 multidisciplinaire teams. De MDT's zijn geen op zichzelf staande organisaties, maar maken deel uit van een grotere organisatie. Dat kunnen verschillende organisaties zijn: Dienst maatschappelijk werk van het ziekenfonds, Revalidatiecentra, Consultatiebureaus, Centra voor Ontwikkelingsstoornissen, Centra voor Leerlingenbegeleiding, Observatie- en Behandelingscentra, K-diensten, Centra Geestelijke Gezondheidszorg, Onthaal-, oriëntatie- en observatiecentra. MDT’s binnen deze centra zijn diensten die onafhankelijk van het zorgaanbod werken en objectief advies garanderen. Let op: Niet al deze centra hebben standaard een erkend MDT. 

MDT’s met een erkenning door het agentschap Jongerenwelzijn:

• minderjarigen aanmelden bij de intersectorale toegangspoort
• een indicatievoorstel doen bij de aanmelding bij de toegangspoort voor versnelde behandeling 
• diagnostiek aanleveren aan de toegangspoort

MDT's met een erkenning door het VAPH:

• stelt een multidisciplinair verslag op in het kader van een aanvraag voor een persoonsvolgend budget
• stelt een multidisciplinair verslag en een adviesrapport (module D) op in het kader van een aanvraag voor hulpmiddelen en aanpassingen voor een meerderjarige

Tip: Op de website van het verwijzersplatform kun je zoeken naar een MDT in je buurt.

Meer weten? Neem een kijkje op de website van Jongerenwelzijn, ga naar het Vlaams Loket Jeugdhulp of bekijk de info op de website van VAPH.

Infofiche:

• Mensen met een beperking: Info, advies en bemiddeling, Multidisciplinair team 
• Kinderen en jongeren: Info, vraagverheldering en advies, Multidisciplinair team 

Een multifunctioneel centrum (MFC) is een door het VAPH vergunde zorgaanbieder dat zich richt tot kinderen en jongeren tot en met 21 jaar (uitzonderlijk verlengbaar tot en met 25 jaar) die nood hebben aan handicapspecifieke ondersteuning. Een MFC biedt begeleiding, dagopvang en verblijf. Een aantal centra bieden ook diagnostiek en intensieve behandeling. De meeste MFC's hebben eveneens een aanbod dat rechtstreeks toegankelijk is. Wanneer beperkte hulp volstaat, kan je dus zonder aanvraag terecht bij een MFC. Voor de niet-rechtstreeks toegankelijke hulpverlening (nRTH) bij een MFC is een jeugdhulpbeslissing van de Afdeling Continuïteit en Toegang Oost-Vlaanderen (ACT) nodig.

Infofiche: Hulpverlening kinderen en jongeren, RTH minderjarigen, nRTH minderjarigen,  Diagnostiek

De Nationale Hulpkas is het sociale verzekeringsfonds van het Rijkinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen - Nationale Hulpkas Oost-Vlaanderen. De Hulpkas zal je bijstaan en begeleiden als zelfstandigen gedurende je hele loopbaan tot aan je persioen en zelfs daarna. 

Als zelfstandige, helper of helpster, meewerkende echtgenoot of echtgenote moet je je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds ten laatste op de dag van de start van de activiteit. Wanneer je dat niet doet, word je automatisch aangesloten bij de Nationale Hulpkas voor Zelfstandigen. 

Infofiche: Sociaal Verzekeringsfonds

Niet rechtstreeks toegankelijke diensten zijn diensten die enkel ingezet worden met het akkoord en tussenkomst van de Afdeling Continuïteit en Toegang. De hulpverlening die zich hier situeert, is erg gespecialiseerd en vaak erg intensief.

Toegang tot de niet rechtstreeks toegankelijke diensten krijg je door een aanvraag te doen bij de Afdeling Continuïteit en Toegang. Dat kan je als jongere of ouder zelf doen, samen met een jeugdhulpaanbieder. Zo'n aanvraag gebeurt steeds samen met een jeugdhulpaanbieder door het invullen van een A-document. 

Infofiche: Hulpverlening kinderen en jongeren

Niet-begeleide minderjarigen (NBM) omvat zowel niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) als niet-begeleide Europese minderjarigen (NBEM). Je kan wel begeleid worden door een volwassene en toch een NBMV zijn als die volwassene niet het ouderlijk gezag of de voogdij over jou uitoefent.

• NBMV: komen van buiten de Europese Economische Ruimte (EER). Bekijk hier of je een niet-begeleide minderjarige vreemdeling bent.
• NBEM: zijn onderdaan van een land van de EER. Dit zijn de landen van de Europese Unie en Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. Bekijk hier of je een niet-begeleide Europese minderjarige bent.​​​​​​​

Infofiche: Niet-begeleide minderjarigen​​​​​​​

Een nieuw samengesteld gezin vorm je wanneer je na een scheiding of verlies van je echtgeno(o)t(e) hertrouwt, een nieuwe relatie aangaat of samenwoont met een niet-biologische ouder zijn of haar kind(eren). De 'stiefouder' wordt soms ook de 'plusouder' genoemd. 

Tip: De folder 'Rechten en plichten van wie erbij betrokken is' biedt heel wat informatie over rechten en plichten van plusouders. Bijvoorbeeld: heeft een plusouder een onderhoudsplicht tegenover de pluskinderen? Heeft die recht op kinderbijslag? Adoptie van een pluskind?

Infofiche: Scheiding of relatiebreuk