De jeugdrechter kan een jongere die een jeugddelict heeft gepleegd of in een verontrustende situatie (VOS) verkeert, plaatsen in een gemeenschapsinstelling. Deze beslissing is per definitie een tijdelijke vrijheidsberovende maatregel. Het traject van iedere jongeren in de gemeenschapsinstellingen start vanuit geslotenheid en zet stappen naar meer openheid en deelname aan het maatschappelijk leven. Tijdens het verblijf in de instelling krijgt de jongere de nodige begeleiding, zorg en onderwijsaanbod.
Jongeren voor wie de jeugdrechter tot een uithandengeving beslist, kunnen niet langer in een gemeenschapsinstelling verblijven en worden geplaatst in het Vlaams detentiecentrum De Wijngaard te Tongeren.